Πάγιο αίτημα των εκπαιδευτικών αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα ήταν και είναι η ποιοτική αναβάθμιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης με ουσιαστικές πολιτικές, όραμα και στρατηγική. Επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, εισαγωγή καινοτομιών που πραγματικά ενισχύουν το εκπαιδευτικό έργο και ξεκάθαρη εκπαιδευτική πολιτική, μακριά από μικροπολιτκές σκοπιμότητες ή επικοινωνιακά παιχνίδια. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, το ΥΠΠΑΝ έχει επικεντρωθεί σε μια υπερπροσπάθεια να παρουσιάσει μια ωραιοποιημένη εικόνα για τη νέα σχολική χρονιά και το Δημόσιο Σχολείο. Ένα Δημόσιο σχολείο που έχει ήδη δεχθεί τεράστια πλήγματα από την πανδημία και τη μηδαμινή στήριξη που έχει λάβει από την Πολιτεία. Το ΥΠΠΑΝ με πομπώδεις αναφορές αναφέρεται σε εκπαιδευτικές πολιτικές που θα εισαχθούν φέτος και που αποτελούν καινοτομίες.
Συγκεκριμένα:
1) Αύξηση των δημοτικών σχολείων που συμμετέχουν στο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΔΡΑ.Σ.Ε.+ από 52 σε 92 και των νηπιαγωγείων από 32 σε 52 με ταυτόχρονη αύξηση του χρόνου που δίνεται στους Τοπικούς Συντονιστές και Διευθυντές των σχολείων,
2) Επέκταση του θεσμού του Υπεύθυνου Τμήματος σε 4 τάξεις του Δημοτικού,
3) Ενίσχυση μικρών σχολείων της υπαίθρου και συμπλεγμάτων,
4) Μετατροπή του Δημοτικού Αγίου Αντωνίου σε Ενιαίο Ολοήμερο Σχολείο,
5) Στήριξη σχολείων του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας με μείωση του μέγιστου αριθμού παιδιών ανά τμήμα από 25 σε 20 παιδιά,
6) Πιλοτική εφαρμογή του θεσμού του Σχολικού Συμβούλου,
7) Μείωση του διδακτικού χρόνου όλων των διευθυντών/-τριών των, δημοτικών σχολείων,
8) Πρόγραμμα στήριξης παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία,
9) Πρόγραμμα στήριξης παιδιών με ρίσκο λειτουργικού αλφαβητισμού .
Προφανώς οι εξαγγελίες αυτές εύκολα παραπλανούν και δημιουργούν ευφορία πως κάτι αλλάζει στο Δημόσιο Σχολείο. Δυστυχώς όμως η πραγματικότητα, πόρρω απέχει! Ειδικότερα:
1) Ενώ έχει αυξηθεί ο αριθμός των σχολείων ΔΡΑ.Σ.Ε.+ φαίνεται πως μειώθηκε ο χρόνος συντονισμού ανά σχολείο. Συνεπακόλουθα, δημιουργούνται σοβαρότατα οργανωτικά και διοικητικά προβλήματα στα σχολεία, επιπρόσθετος φόρτος εργασίας και αναπόφευκτα αναστάτωση.
2) Ο θεσμός του Υπεύθυνου Τμήματος έχει μεν επεκταθεί σε 4 τάξεις, αλλά συνεχίζει να απουσιάζει σε άλλες 2 τάξεις στο Δημοτικό, όπως και από την Προδημοτική και Ειδική Εκπαίδευση. Αξίζει να σημειωθεί πως ο θεσμός του Υ.Τ. έπρεπε να είχε δοθεί από το 2011 με την εισαγωγή των ΝΑΠ. Ειδικά φέτος και μετά από ήδη μια πολύ δύσκολη και απαιτητική χρονιά που πέρασε, θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί σε όλο το φάσμα της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εξάλλου είναι γενικά παραδεκτό, πως η πανδημία και ο τρόπος που αυτή έχει επηρεάσει τη σχολική ζωή, έχει επηρεάσει τη ψυχική υγεία των παιδιών.
3) Παράλληλα, ο ΥΠΠΑΝ είχε δεσμευτεί στην ΠΟΕΔ να δώσει 900 ώρες στους διευθυντές δημοτικής για ενίσχυση των σχολείων αλλά και αντιμετώπιση της αδιοριστίας που αναμένετο τη φετινή σχολική χρονιά. Το ΥΠΠΑΝ αθέτησε την προφορική συμφωνία για παραχώρηση 900 ωρών επιπρόσθετου διευθυντικού χρόνου. Χρόνου που τα σχολεία και οι Διευθύνσεις έχουν απόλυτη ανάγκη, μιας και οι ευθύνες διογκώνονται και ο φόρτος για διοικητικό έργο είναι τεράστιος και λαμβάνοντας υπόψη και τις απαιτήσεις λόγω της πανδημίας είναι δυσβάστακτος. Αντί 900 ωρών, δόθηκε μία ώρα περισσότερη σε σχέση με πέρσι (δηλαδή γύρω στις 300). 1 ώρα για μέχρι 200 μαθητές (πέρσι ήταν 0), 2 ώρες για 200 με 250 μαθητές (πέρσι ήταν 1), 3 ώρες για 250 με 300 μαθητές (πέρσι ήταν 2) και 4 ώρες για 300+ μαθητές (πέρσι ήταν 3). Πέρσι είχε δοθεί στους διευθυντές η ώρα της υπευθυνότητας τμήματος της Α’ τάξης και σε κάποια σχολεία κάποιος χρόνος για διαχείριση της πανδημίας, επομένως φέτος όχι μόνο δεν έχουν περισσότερη διοικητικό χρόνο οι διευθυντές αλλά σε μερικές περιπτώσεις ο διοικητικός τους χρόνος έχει μειωθεί. Ταυτόχρονα προκύπτει το συμπέρασμα πως φέτος δόθηκε επιπλέον χρόνος δεύτερης ώρας μόνο στις Β΄ Γ΄ και Στ΄ τάξεις.
3) Είναι θετικό πως έχουν ενισχυθεί μικρά σχολεία της υπαίθρου και συμπλέγματα, αλλά φαίνεται πως ο αριθμός των σχολείων αυτών είναι πάρα πολύ μικρός και η στήριξη που προσφέρεται είναι ελάχιστη.
4) Ενώ εξαγγέλλεται η μετατροπή του Δημοτικού του Αγίου Αντωνίου σε ΕΟΣ, την ίδια ώρα το ΥΠΠΑΝ έχει προβεί στο κλείσιμο άλλων δύο σχολείων (Φανερωμένης και Πωμού) και ενός ΕΟΣ (Αψιού), με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Παράλληλα, αντί το ΥΠΠΑΝ να σχεδιάζει και να προγραμματίζει τη κτηριακή επέκταση, το κτίσιμο νέων σχολείων ή την αξιοποίηση υφιστάμενων κτιρίων για την επέκταση της υποχρεωτικής προδημοτικής από την ηλικία των 4 ετών, προγραμματίζει επιχορήγηση των διδάκτρων των ιδιωτικών νηπιαγωγείων και μερική ιδιωτικοποίηση της Προδημοτικής!
5) Υπάρχει πληροφόρηση για μη έγκριση εγγραφών ή μετεγγραφών ή σύμπτυξη τμημάτων με την πρώτη ευκαιρία, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες των παιδιών, με μοναδικό κριτήριο την αποτροπή δημιουργίας επιπρόσθετων τμημάτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το στοίβαγμα μαθητών/τριών σε αίθουσες διδασκαλίας, αφού οι πλείστες τάξεις πλέον, αριθμούν 25 μαθητές. Προφανώς θα μπορούσαν αρκετά τμήματα των 25 μαθητών να μοιράζονταν για τη φετινή σχολική χρονιά, λόγω πανδημίας, βοηθώντας στην τήρηση πρωτοκόλλων και εμποδίζοντας την διασπορά του covid.
6) Η καινοτομία των Εκπαιδευτικών Συμβουλών αφορά 2 (!) από τα 600 Δημοτικά και Νηπιαγωγεία. Ενώ έπρεπε και χρειάζεται να ενισχυθεί η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ) και οι εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι στα σχολεία, το ΥΠΠΑΝ έχει πράξει το ελάχιστο και αυτό προφανώς για τα μάτια του κόσμου. Τα σχολεία ξεκάθαρα χρειάζονται στήριξη και καθοδήγηση και άμεσα. Ως μια λύση θα ήταν, να αξιοποιηθούν οι απόφοιτοι πανεπιστήμιων ως συνεργάτες της ΥΕΨ μέσω ΑΝΑΔ για να κάνουν και την πρακτική τους.
7) Η στήριξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία εδράζεται στην επέκταση της μεθόδου εργοδότησης με αγορά υπηρεσιών στα σχολεία. Ένα καθεστώς εργασίας που είναι απαράδεκτο. Οι σχολικές μονάδες γεμίζουν με «αλεξιπτωτιστές» εκπαιδευτικούς, οι οποίοι με βάση το συμβόλαιό τους προσέρχονται στο σχολείο για μερικές ώρες την ημέρα και όταν τελειώσουν το μάθημά τους αποχωρούν. Αυτό δημιουργεί πρόσθετα καθήκοντα στις διευθυντικές ομάδες των σχολείων και αναστατώνει τις σχολικές μονάδες. Το δε πρόγραμμα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο. Τα παιδιά για τα οποία το ΥΠΠΑΝ εφαρμόζει αυτό το πρόγραμμα, θα μείνουν χωρίς στήριξη για μερικούς μήνες, κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Ταυτόχρονα γίνεται πρόσληψη εκπαιδευτικών με το απαράδεκτο καθεστώς αγοράς υπηρεσιών με μισθούς πείνας. Ως αποτέλεσμα του καθεστώτος αυτού οι εργαζόμενοι είναι απλοί επισκέπτες για εργασία φροντιστηρίου εντός του δημόσιου σχολείου.
8) Η στήριξη παιδιών με ρίσκο λειτουργικού αλφαβητισμού ουσιαστικά είναι μόνο κατ’ όνομα. Στα σχολεία ΔΡΑ.Σ.Ε.+ θα εφαρμοστεί και πάλι με αγορά υπηρεσιών. Στα δε υπόλοιπα σχολεία, η στήριξη περιορίζεται σε μια λίστα με οδηγίες και εισηγήσεις για δράσεις, χωρίς να παραχωρείται ακόμα και ελάχιστη ώρα για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο .
9) Πληροφορίες που φτάνουν κοντά μας, καταδεικνύουν πως έχουν αποκοπεί αρκετές ώρες από τα σχολεία και που δίνονταν για στήριξη είτε των σχολείων, είτε του ανθρώπινου δυναμικού, είτε των μαθητών. Ώρες ζωτικής σημασίας και που ελάφρυναν την πίεση στα σχολεία βοηθώντας τα να λειτουργήσουν πιο ομαλά. Για τη νέα σχολική χρονιά, φαίνεται να έχουν αφαιρεθεί ώρες που αφορούν στη στήριξη μαθητών με αναπηρία που δίνονταν στους υπευθύνους τμήματος. Αποκόπηκε χρόνος στήριξης που δίνονταν στον εκπαιδευτικό της τάξης για παιδιά που παρουσιάζουν παραβατικές συμπεριφορές και συναισθηματικά κενά καθώς και επίσης και σε μαθητές/ριες που αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές διαταραχές. Έκοψαν επίσης ώρες από συναδέλφους με σοβαρά και χρόνια προβλήματα υγείας, που τύγχαναν διευκολύνσεων για να αντεπεξέρχονται της σχολικής καθημερινότητας. Επίσης μειώθηκαν οι μέρες/ώρες αποσπάσεων της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ), με αποτέλεσμα να αναμένεται δυσκολία στη διαχείριση περιστατικών αποκλίνουσας συμπεριφοράς καθώς και οι αποσπάσεις Προδημοτικής. Ταυτόχρονα, οι σχολικοί συνεργάτες έχουν μειωθεί. Ενώ οι αποφάσεις της ΟΑΠ επιβάλλουν σχολικούς συνεργάτες εντούτοις δεν υπάρχουν και δεν δίνονται παρά μόνο σε εξαιρετικά δύσκολες περιπτώσεις. Όλα τα πιο πάνω αφορούν ευάλωτες ομάδες και μη προνομιούχες περιπτώσεις/καταστάσεις που λόγω COVID θα έπρεπε να ενισχυθούν και όχι να αποδυναμωθούν.
Είναι πρόδηλο, πως το ΥΠΠΑΝ έχει αναλωθεί σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων, με απώτερο στόχο να κερδίσει την κοινή γνώμη και μόνο. Η πικρή πραγματικότητα όμως, είναι πως η στήριξη έχει κατακρεουργηθεί από τα σχολεία ή δεν έχει δοθεί στον βαθμό που θα έπρεπε. Πολιτικές εφαρμόζονται επιδερμικά και στο ελάχιστο, ενώ ώρες που έδιναν ανάσα στα σχολεία έχουν απαλειφθεί ή συρρικνωθεί. Η εμμονή δε της Κυβέρνησης, να εφαρμόζει αντεργατικές πολιτικές, οι οποίες έχουν κριθεί παράνομες στο δικαστήριο, είναι απαράδεκτη και αναπόφευκτα δημιουργεί μια αλυσίδα προβλημάτων στον σχολικό χώρο. Το Δημόσιο Σχολείο χρειάζεται ουσιαστική στήριξη και επενδύσεις. Οι πολιτικές λιτότητας και οι οικονομίστικες προσεγγίσεις δεν αναβαθμίζουν το Δημόσιο Σχολείο, αλλά το οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στον μαρασμό!
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γεν. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γεν. Οργ. Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γεν. Οργ. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Αντρέας Θεοδώρου, Γενικός Αντιπρόσωπος ΠΟΕΔ, Αντιπρόεδρος Α.Κί.ΔΑ