Από τη μέρα του οριστικού κλεισίματος των σχολείων, επικρατεί μια δικαιολογημένη ανησυχία από τους εκπαιδευτικούς της Κύπρου. Οι Επίσημες τοποθετήσεις, οι ασαφείς εγκύκλιοι και τα πολλά αναπάντητα ερωτήματα, έχουν προκαλέσει για ακόμα μια φορά μπάχαλο στα της Εκπαίδευσης. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που ο κόσμος δοκιμάζεται και μετρά τις αντοχές του απέναντι σε έναν αόρατο εχθρό. Ενώ το ΥΠΠΑΝ θα έπρεπε να είναι καθησυχαστικό και σαφές απέναντι στο προσωπικό του, πράττει ακριβώς το αντίθετο. Η τελευταία επίσημη επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό κόσμο, η περιβόητη εγκύκλιος της 16ης Μαρτίου[1], αντί να εξομαλύνει την κατάσταση, μάλλον την περιέπλεξε ακόμα περισσότερο.
Το υλικό που ετοιμάζεται από το ΥΠΠΑΝ είναι μεν χρήσιμο, αλλά και εκεί είναι έκδηλο πως το εγχείρημα έγινε βιαστικά. Δημιουργούνται επίσης εύλογα ερωτήματα αφού σε κάποια γνωστικά αντικείμενα γίνεται σαφής αναφορά για συνέχιση της διδακτέας ύλης[2][3], πράγμα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με δημόσιες τοποθετήσεις του Υπουργού Παιδείας. Εκείνο που είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει, είναι να δοθούν τελικές κατευθυντήριες γραμμές από το ΥΠΠΑΝ και μέσα στο πλαίσιο που καθορίζουν, ο κάθε εκπαιδευτικός να πράξει τα δέοντα. Πρώτα και κύρια όμως, το ΥΠΠΑΝ πρέπει να κατασταλάξει στο σε τι στοχεύει και πως αυτό θα επιτευχθεί. Επιβάλλεται να τεθούν βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι, με ξεκάθαρο πλάνο υλοποίησης. Αν θα προχωρήσει η ύλη, πως θα προχωρήσει η ύλη και πως θα εξασφαλιστεί πως όλοι οι μαθητές θα έχουν ίσες ευκαιρίες συμμετοχής και μάθησης. Πρέπει να τονιστεί πως οι εκπαιδευτικοί ξέρουν καλύτερα από τον καθένα τους μαθητές τους και τις ανάγκες τους και με βάση το πλαίσιο που θα καθοριστεί, θα εργαστούν με τον ζήλο που τους διακρίνει, επιλέγοντας το υλικό που ανταποκρίνεται στις μαθησιακές ιδιαιτερότητες της τάξης τους. Συνεπώς εννοείται πως κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να αφεθεί να εργαστεί μέσα στα πλαίσια της αυτονομίας και της αυτενέργειάς του, ετοιμάζοντας και δικό του υλικό, όπως και όπου κρίνει απαραίτητο.
Σε σχέση με το πως θα προχωρήσουμε στο αμέσως επόμενο διάστημα όσον αφορά το διδακτικό υλικό και ύλη, είναι προφανές πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διδαχθεί νέα ύλη. Αν λάβουμε υπόψη πως ήδη Πανεπιστήμια έχουν αναστείλει τις εξεταστικές τους, είναι άτοπο να θεωρούμε πως μπορούμε να προχωρήσουμε με διδασκαλία καινούριας ύλης σε παιδιά μικρών ηλικιών. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς και τον αριθμό των μαθητών που δεν έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία, τίθενται σοβαρά ερωτήματα ισονομίας και ίσων ευκαιριών προς όλα ανεξαίρετα τα παιδιά. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση που διατείνεται το ΥΠΠΑΝ θα έχει ουσιαστική χρησιμότητα για τα παιδιά μας, μόνο αν ιδωθεί με το σωστό περιεχόμενο. Θα ήταν πραγματικά χρήσιμη, αν αποτελούσε το εργαλείο για συχνή επικοινωνία εκπαιδευτικού και μαθητών, κυρίως για ψυχολογική στήριξη. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για παροχή συμβουλών ή και υλικού για δημιουργική απασχόληση. Στην ίδια κατεύθυνση, θα μπορούσαν να δοθούν φύλλα εργασίας, με φειδώ, ως επανάληψη σε ύλη που ήδη έχει καλυφθεί. Εννοείται δε, πως ρεαλιστικά μπορεί να εφαρμοστεί ένα μοντέλο ασύγχρονης διδασκαλίας, αφήνοντας στους εκπαιδευτικούς τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν εργαλεία με τα οποία οι ίδιοι είναι εξοικειωμένοι ή επιθυμούν να εφαρμόσουν με βάση τις ανάγκες τους. Το ΥΠΠΑΝ ενδεχομένως μπορεί να καταρτίσει μια λίστα με τέτοια εργαλεία και θα ήταν συνετό να σταματήσει την προσκόλληση μόνο στο Microsoft Teams, το οποίο έχει μεν κάποιες δυνατότητες αλλά δεν είναι το μοναδικό και υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις ως προς την καταλληλότητα του και δη σε παιδιά πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Αν θεωρήσουμε πως η σχολική χρονιά θα χαθεί, το ΥΠΠΑΝ θα έπρεπε ήδη να επεξεργάζεται διάφορα σενάρια, ώστε να είναι έτοιμο για τον Σεπτέμβρη. Αν κάτι μάθαμε από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, είναι πως το να είμαστε προνοητικοί και μπροστά από τα γεγονότα, είναι εκ των ων ου άνευ. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΥΠΠΑΝ θα έπρεπε ήδη να έχει καλέσει τους συμβούλους των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, ώστε να επεξεργαστούν την υφιστάμενη ύλη και να την περιορίσουν για την επόμενη σχολική χρονιά. Η ύλη έτσι κι αλλιώς, εδώ και χρόνια θα έπρεπε να έχει αποφορτωθεί, μιας και είναι δυσανάλογη με τον σχολικό χρόνο. Με τα δεδομένα που δημιουργούνται, πλέον είναι αναπόφευκτο να γίνει περιορισμός της. Πρέπει να ληφθεί υπόψη, πως οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώνουμε, δεν θα επηρεάσουν μόνο την επόμενη σχολική χρονιά. Συνεπώς πρέπει να δοθεί χρόνος και τρόπος να δουλέψουν ομαλά τα σχολεία για τα επόμενα χρόνια. Θα μπορούσαν για παράδειγμα πυρηνικές γνώσεις που δεν καλύφθηκαν φέτος ανά τάξη, να μεταφερθούν στην επόμενη με χρονικό ορίζοντα διδασκαλίας το πρώτο δίμηνο της νέας σχολικής χρονιάς. Φυσικά για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, επιβάλλεται και η Εκπαιδευτική Υπηρεσία, αλλά και το ΥΠΠΑΝ να υπερβάλουν εαυτούς, ή καλύτερα να εφαρμόσουν κατά γράμμα τη νομοθεσία. Τα σχολεία πρέπει να είναι στελεχωμένα στο ακέραιο από την πρώτη μέρα που θα ανοίξουν, κάτι που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια δεν υλοποιείται σε καμιά περίπτωση. Αν γίνει αυτό, θα κερδηθεί πολύτιμος χρόνος από τα σχολεία για να οργανωθούν, να ετοιμάσουν άμεσα ωρολόγιο πρόγραμμα και να ξεκινήσουν έργο. Αν τα σχολεία ανοίξουν ομαλά ως προς τη στελέχωσή τους, θα έχουν και την ηρεμία να προχωρήσουν αποφασιστικά σε μια ομολογουμένως δύσκολη χρονιά.
Το ΥΠΠΑΝ οφείλει έστω και τώρα να είναι μπροστά από τα γεγονότα, ώστε να υπάρχει λιγότερη αναστάτωση και αβεβαιότητα μεταξύ των εκπαιδευτικών και των γονιών. Έστω και την υστάτη, μπορούν να καταγραφούν με σαφήνεια οι σκοποί και οι στόχοι για το επόμενο διάστημα και ένα κατανοητό πλάνο υλοποίησης. Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί το τι θα γίνει με την ύλη που δεν διδάχθηκε, λαμβάνοντας υπόψη και την αδυναμία αρκετών μαθητών να συμβαδίσουν με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τις δυσκολίες που αυτή εμπεριέχει και τις ίσες ευκαιρίες που οφείλει το ΥΠΠΑΝ να εξασφαλίζει για όλους τους μαθητές. Η προϊστάμενη αρχή, έχει υποχρέωση να εμπνέει, να ηγείται, να κατευθύνει, να προβλέπει και να καθησυχάζει. Το ΥΠΠΑΝ τέλος, πρέπει να ετοιμαστεί από τώρα για την επόμενη σχολική χρονιά. Με ψυχραιμία και ξεκάθαρη στόχευση. Αν υπάρχει πλάνο και στρατηγική, αλλά και προσήλωση στον στόχο και όχι τις εντυπώσεις, ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ!
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γ.Α. ΠΟΕΔ, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Αναστασία Μαγίδου, Αντικαταστάτρια Προδημοτικής και Ειδικής, Β. Γεν. Οργ. Γρ/τεας. Α.Κί.ΔΑ
[1] http://enimerosi.moec.gov.cy/ypp10564
[2] http://ellid.schools.ac.cy/index.php/el/yliko/endeiktiko-yliko
[3] http://mathd.schools.ac.cy/index.php/el/yliko/endeiktiko-yliko