Τα σχολεία διανύουν μια πολύ δύσκολη σχολική χρονιά και κυριολεκτικά η πίεση που ασκείται στο ανθρώπινο δυναμικό είναι αφόρητη. Η εφαρμογή των πρωτοκόλλων και η έγνοια για αντιμετώπιση της πανδημίας με βάση τις οδηγίες, καθιστούν τη λειτουργία των σχολείων δύσκολη και βασανιστική. Τα προβλήματα οξύνονται από το γεγονός πως ο αριθμός των παιδονομιών στα πλείστα σχολεία έχει αυξηθεί και σε πολλά σχολεία οι συνάδελφοι έχουν ήδη καλύψει τις δέκα αναπληρώσεις που προβλέπονται. Αυτό είναι απόρροια του γεγονότος πως οι μαθητές δε διαμοιράζονται στις τάξεις σε περιπτώσεις απουσιών εκπαιδευτικών, μιας και τα υγειονομικά πρωτόκολλα είναι σαφή ως προς τη συγκεκριμένη παράμετρο. Αξίζει να σημειωθεί πως στα Νηπιαγωγεία η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, ένεκα του γεγονότος πως τα πλείστα λειτουργούν με δύο ή τρεις νηπιαγωγούς. Πρωτεύοντα ρόλο στα μύρια όσα προβλήματα εμφανίζονται στα σχολεία εν μέσω της πανδημίας, είναι και η δυστοκία της Επίσημης Πλευράς να λύσει ικανοποιητικά και καταλυτικά τα ζητήματα των αντικαταστάσεων.
Κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, τα προβλήματα είναι ακόμη πιο έντονα, αφού ο αριθμός των απουσιών είναι μεγαλύτερος. Τα διαχρονικά και άλυτα προβλήματα της εύρυθμης λειτουργίας των αντικαταστάσεων αλλά και η ίδια η αντιμετώπιση των αντικαταστατών από την Πολιτεία, μπορεί τόσα χρόνια να κρύβονταν κάτω από το χαλί, αλλά πλέον απειλούν την ομαλότητα και την καθημερινότητα των σχολείων, όσο ποτέ άλλοτε.
Καθημερινά υπάρχουν δικαιολογημένες ή και υποχρεωτικές απουσίες στα σχολεία, που δεν αναπληρώνονται. Αφενός η μικρή διάρκεια αρκετών αντικαταστάσεων αποτελεί αντικίνητρο για τους αντικαταστάτες να αφήσουν πίσω μια άλλου είδους εργασία και αφετέρου υπάρχει ο φόβος από την πανδημία. Εξάλλου, αναντίλεκτα η εργασία στη θέση αντικαταστάτη, δεν μπορεί να θεωρηθεί και ιδιαίτερα ελκυστική. Έχουν αναλυθεί πολλάκις οι συνθήκες εργασιακού Μεσαίωνα που βιώνουν οι συνάδελφοι, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, χωρίς άδειες, χωρίς το δικαίωμα να ασθενήσουν, χωρίς ανεργιακό επίδομα, με ημερομηνία τελεσίδικης εξόδου από το επάγγελμα το 2027, με ωρομίσθιο καθεστώς … Ουσιαστικά το ΥΠΠΑΝ αυτή τη στιγμή βιώνει τα αποτελέσματα των όσων δεν έπραξε όλα αυτά τα χρόνια. Το να αντιμετωπίζεις μια ομάδα εκπαιδευτικών ως σύγχρονους σκλάβους, έχει και συνεπακόλουθες συνέπειες.
Στις δύσκολες αυτές στιγμές που βιώνουν τα σχολεία, με εκπαιδευτικούς να βρίσκονται στα όριά τους και με τη σχολική καθημερινότητα να είναι δυσβάστακτη, επιβάλλεται όσο ποτέ άλλοτε να εφαρμοστεί άμεσα η «δεξαμενή αντικαταστατών». Πρόκειται για μια διαχρονική θέση της ΠΟΕΔ που απευθύνεται εδώ και πολλά χρόνια εις ώτα μη ακουόντων. Η πρόταση αναφέρεται στη δημιουργία δεξαμενής αντικαταστατών για αντικαταστάσεις διάρκειας μέχρι 10 εργάσιμων ημερών. Για τη φετινή σχολική χρονιά, η συγκεκριμένη εισήγηση μπορεί να εφαρμοστεί με συμβόλαιο από τον Γενάρη μέχρι και τον Ιούνη. Εννοείται πως σε μια τέτοια περίπτωση, πρέπει να δηλωθεί ενδιαφέρον από τους υποψήφιους αντικαταστάτες και απαραίτητα πρέπει να τηρηθεί η σειρά του καταλόγου, ώστε να υπάρχει αξιοκρατία και δικαιοσύνη.
Χρειάζεται επίσης να βρεθούν τρόποι βελτίωσης του νέου ηλεκτρονικού συστήματος διορισμού. Διαφάνηκε πως υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να βελτιωθούν και να αναθεωρηθούν, ιδιαίτερα ως προς την κάλυψη όλων των αναγκών – όταν ο αριθμός τους είναι μεγάλος. Όταν οι ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες πολλές θέσεις δε χορηγούνται. Για την επίλυση του προβλήματος, μπορούν να γίνουν διορθωτικές κινήσεις στο ηλεκτρονικό σύστημα – διαγωνισμό για διορισμό αντικαταστατών. Μπορεί για παράδειγμα, να γίνει αύξηση των κατανομών λειτουργίας του συστήματος καθημερινά. Με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα το σύστημα λειτουργεί μια φορά τη μέρα, με χρονικό πλαίσιο 11:00 – 13:30 στην Κυβερνητική Διαδικτυακή Δίοδο Ασφαλείας «Αριάδνη». Οι θέσεις που δε διατίθενται στην πρώτη κατανομή, θα πρέπει να ξαναμπαίνουν σε 2η ή/και 3η ή/και 4η κατανομή.
Ταυτόχρονα, οι αιτήσεις για αντικαταστάσεις μπορούν να ξανανοίξουν, έτσι ώστε να δηλώσουν και νέα άτομα αν επιθυμούν να εργαστούν ως αντικαταστάτες, σε όλες τις ειδικότητες. Μια τέτοια κίνηση θα πρέπει να τύχει προώθησης και ευρύτερης δημοσιοποίησης από την Επίσημη Πλευρά (πέραν της ιστοσελίδας της ΕΕΥ) έτσι ώστε να ενημερωθούν και εκπαιδευτικοί που είναι εγγεγραμμένοι στον κατάλογο αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν εργαστεί ως αντικαταστάτες. Για να αυξηθεί η ζήτηση όμως, δεν αρκεί μόνο η δημοσιότητα, πρέπει οι εργασιακές συνθήκες των αντικαταστατών να γίνουν πιο ελκυστικές. Οι όροι υπηρεσίας των αντικαταστατών είναι ένα από τα θέματα που πάντα φιγουράρουν ψηλά στην ατζέντα των Εκπαιδευτικών Οργανώσεων. Είναι μάλιστα ένα από τα 26 θέματα που κατάθεσε η ΠΟΕΔ προς συζήτηση στο πλέον αρμόδιο και επίσημο όργανο, τη ΜΕΠΕΥ, στις 25 Οκτωβρίου του 2018. Συγκεκριμένες αλλαγές όπως δικαίωμα σε άδεια ασθενείας και άδεια για προσωπικούς λόγους, δικαίωμα σε ανεργιακό επίδομα και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, αναγνώριση μονάδων μετάθεσης, αναγνώριση καθεστώτος αορίστου χρόνου και για αντικαταστάτες, επαναφορά σε πλήρες ωράριο εργασίας, μπορούν να καταστήσουν άμεσα το επάγγελμα του αντικαταστάτη πολύ πιο ελκυστικό.
Παράλληλα, μια άλλη ιδιαίτερα απλή λύση που μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα και να διευκολύνει τη λειτουργία των σχολείων είναι ο διορισμός όλων των αντικαταστατών σε πλήρες ωράριο. Έτσι, σε σχολεία που θα διορίζονταν αντικαταστατές για 24, 25, 26, 27, 28 ώρες, θα διορίζονται για 29 ώρες. Τις επιπρόσθετες ώρες θα μπορεί να τις αξιοποιεί το σχολείο για έκτακτες αναπληρώσεις ή για εξ αποστάσεως εκπαίδευση μαθητών που απουσιάζουν.
Αυτή τη στιγμή τα σχολεία έχουν τεράστιες τρύπες σε εκπαιδευτικό προσωπικό, τις οποίες καλούνται να γεμίσουν οι αντικαταστάτες. Το ΥΠΠΑΝ οφείλει να εξεύρει λύσεις για να γεμίσει αυτές τις τρύπες που ολοένα και μεγαλώνουν. Μια από αυτές τις λύσεις είναι η επίλυση των ζητημάτων των αντικαταστατών, τα οποία είναι πολλά και για χρόνια βαλτωμένα. Η αντιμετώπιση που τυγχάνει μια μεγάλη μερίδα συναδέλφων μας, είναι τραγική και αποτελεί ντροπή για την Επίσημη Πλευρά. Έστω και την υστάτη, η Πολιτεία έχει υποχρέωση να ασχοληθεί ουσιαστικά με τα προβλήματα των αντικαταστατών, να προσέλθει σε διάλογο και να τα θεραπεύσει. Οφείλει να πράξει τα αυτονόητα και να μεταχειριστεί τους συνάδελφους αντικαταστάτες, ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας των εκπαιδευτικών!
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
Αναστασία Μαγίδου, Αντικαταστάτρια Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης, Μέλος ΔΣ Α.Κί.ΔΑ
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ